Theo cơ thể học, chứng này có thể gọi là Viêm Màng Tiếp Hợp. Thường gọi là Mắt Đau Cấp Tính, Đau Mắt Đỏ (vì có sưng đỏ) hoặc Đau Mắt Gió (vì ra gió thường bị chảy nước mắt).
Bệnh hay lây, thường phát vào mùa hè. Ở giai đoạn cấp tính, nếu không điều trị kịp thời và đúng mức sẽ chuyển sang thể mạn tính.
Theo YHCT:
+ Vì bệnh phát triển 1 cách nhanh chóng nên được gọi là Bạo Phong Khách Nhiệt.
+ Bệnh có dấu hiệu mắt sưng đỏ, mắt đau nên còn gọi là Hỏa Nhãn, Hỏa Nhãn Thống, Hồng Nhãn, Phong Hỏa Nhãn Thống, Phong Nhiệt Nhãn.
+ Bệnh có tính chất lây lan thành dịch, nhiều người cùng bị vì vậy cũng được gọi là Thiên Hành Xích Mục, Thiên Hành Xích Nhãn.
Cách chung, trên lâm sàng thường gặp 2 loại sau:
1- Cấp Tính: Phát bệnh nhanh, tròng trắng đỏ, sưng, nóng, nhiều dử (ghèn), sợ sáng, nhìn không rõ, mi mắt hơi sưng, mũi nghẹt, mũi chảy nước, rêu lưỡi trắng mỏng hoặc vàng mỏng, mạch Phù Sác.
2- Mạn Tính: Tròng trắng mắt dầy lên, nhiều tia máu, ngứa, nhặm, nóng, khô, sợ ánh sáng, nhìn lâu mỏi mắt. Bệnh thường kèm mệt nhọc toàn thân, tăng nhiệt độ cơ thể, nhức đầu, táo bón, tiểu ít, rêu lưỡi vàng, mạch Sác.
Thường 1 bên mắt bị trước, mắt kia bị sau.
Bình thường bệnh diễn biến 3-4 ngày thì khỏi, riêng các vết xuất huyết dưới kết mạc còn đọng lại lâu hơn, chừng 1 tuần mới hết.
+ Theo YHHĐ: do tụ cầu khuẩn vàng và trực khuẩn gram âm Kanweeks. Nếu gây ra thành dịch thường do Adeno Virus. Riêng tại Việt Nam có một nguyên nhân phổ biến là do bệnh mắt hột gây nên.
+ Theo YHCT: Màng tiếp hợp (tròng trắng mắt) thuộc tạng Phế, 2 bên khóe mắt thuộc tạng Tâm. Hai tạng trên có nhiệt lại thêm nhiệt độc bên ngoài xâm phạm làm cho nhiệt uất lại gây nên mắt sưng, đau, đỏ. Nếu nhiệt không được giải trừ sẽ tụ lại, chuyển thành mạn tính.
+ Cấp tính thường do phong nhiệt, dịch độc xâm phạm vào Phế gây nên.
+ Mạn tính: do Phế và Tỳ tích nhiệt gây nên.
Phong nhiệt:
Triệu chứng : Mắt cảm thấy có dị vật, nóng, tức, sợ ánh sáng, sáng dậy nhiều nhử mắt, mắt sưng đỏ,…vv.
Pháp: Thanh nhiệt ở kinh phế vị, can; khu phong.
| Ngân hoa | 16g | Hoàng đằng | 8g | Chi tử | 12g | ||
| Cát cánh | 6 | Cúc hoa | 12g | Chi tử | 8g | Liên kiều | 12 |
| Hoàng cầm | 12 | Kinh giới | 12G | Bạc hà | 6g | Tang diệp | 16 |
| Ngưu bàng | 12 | ||||||
Châm: Tình minh, Đồng tử liêu, Hợp cốc, Khúc trì
Thấp nhiệt
Do thấp nhiệt ở kinh phế, tỳ, can, kết hợp với phong mà gây ra bệnh
Triệu chứng: Hai mắt đỏ, ngứa, sợ ánh sáng
Pháp : Khu phong thanh nhiệt, lợi thấp
| Màn kinh | 12 | Tang diệp | 16 | Hoàng đằng | 12 | ||
| Phòng phong | 12 | Bạc hà | 8 | Kinh giới | 12 | Hoàng cầm | 8 |
| Nhân trần | 16 | Sa tiền | 12 | ||||
Châm: Tình minh, Đồng tử liêu, Hợp cốc, Khúc trì
Âm hư
Do viêm cấp chữa không triệt để làm ảnh hưởng đến phần âm, hoặc do tiếp xúc lâu ngày với các tác nhân vật lý, hoá học gâyra bệnh mạn tính
Pháp: Khu phong thanh nhiệt, dưỡng âm
| Tang bì | 12 | Ngân hoa | 20 | Ngưu bàng | 8 | |||
| Cúc hoa | 8 | Sinh địa | 12 | Mạch môn | 12 | Hạ khô thảo | 12 | |
Châm: Tình minh, Đồng tử liêu, Hợp cốc, Khúc trì
**************************************
