Kiến thức y khoa

BỆNH THIẾU MÁU DO GIUN MÓC

Bệnh sinh học và thiếu máu do giun móc: giun móc gây bệnh ở người. Giun Ancylostoma duodenal, Necator americanus và Ancylostoma ceylanium cùng được gọi một tên chung là giun móc. Nhưng ở Việt Nam mới phát hiện được hai loại đó là Ancylostoma duodenal (5 – 10%), và Necator americanus (90 – 95%) giun Necator americanus chỉ lây nhiễm qua đường da còn loài Ancylostoma duodenal lây nhiễm qua đường tiêu hóa và cả qua đường da, nhưng lây qua đường tiêu hóa là chính.

Tại ruột non giun móc hút từ các mạch máu bị cắt đứt nhờ những răng sắc của giun móc. Tại những điểm giun móc bám vào thường có phản ứng viêm và rỉ máu. Mỗi con giun móc Ancylostoma duodenal hút mỗi ngày là 0.2 ml máu, mỗi con giun móc Necator americanus hút mỗi ngày là 0,04 ml máu. Một người nhiễm 500 con giun móc thì có thể bị mất 40 – 80 ml máu trong 24 giờ, trên thực tế có người đã bị nhiễm đến 3000 con.

Công dụng của thuốc: tẩy cả giun móc, giun kim, giun đũa, giun tóc. Ngọài ra còn tẩy được giun lươn và sán (nhưng tác dụng kém).

Dạng thuốc: viên nén 100 mg

TẨY GIUN MÓC

Thuốc điều trị tẩy giun móc có rất nhiều loại, có loại tác dụng tốt với giun móc nhưng lại có độc tính cao như Didaken (Tetraclorua Ethylen).

Ngày nay, người ta thường đề cập đến 3 nhóm thuốc điều trị tẩy giun móc có hiệu quả là mebendazol, albendazol và levamisol, nhưng levamisol có nhiều tác dụng phụ hơn hai nhóm mebendazol và albendazol.

Nhóm Mebendazol

Biệt dược: Vermox, Nemasol, Pantelmin, Toloxin, Mabasol, Meben, Suíil cơ chế tác dụng của thuốc: là làm giảm hấp thụ glucose và làm cạn dự trữ glycogen và các Adenosin tri phosphat (ATP), là yếu tố cần thiết cung cấp năng lượng cho sự sinh tồn của giun. Do tác dụng ức chế dây chuyền chuyển hóa glucose và Adenosin tri phosphat (ATP) nên làm cho giun chết chậm và từ từ.

Tính chất: thuốc tổng hợp có tác dụng tẩy giun (cả thể trưởng thành và ấu trùng) do ức chế glucose ở các loài giun ký sinh.

Công dụng của thuốc: tẩy cả giun móc, giun kim, giun đũa, giun tóc. Ngoài ra còn tẩy được giun lươn và sán (nhưng tác dụng kém).

Dạng thuốc : viên nén 100 mg.

Chống chỉ định: Phụ nữ có thai; trẻ em dưới 2 tuổi

Tác dụng phụ rất ít và rất nhẹ

Thuốc rẻ tiền nên ngày nay dùng rộng rãi.

Nhóm Albendazol

Biệt dược: Zentel, Alzentel, Alten

Cơ chế tác dụng: làm liệt giun bằng ức chế glucose, giảm dự trữ glycogen và giảm Adenosintriphosphat (ATP).

Tính chất: thuốc điều trị tốt với nhiều loại giun: đũa, tóc, móc, kim, lươn. Dạng thuốc: viên nén 200 mg cho tất cả các biệt dược.

Chống chỉ định: phụ nữ có thai, trẻ em đường 2 tuổi.

Thuốc có hiệu quả cao, ít tác dụng phụ.

Nhóm Levamisol

Biệt dược: Decaris, Hacaris, Levaris, Vinacor, Ascaridil, Nemicid, Solaskil, Tramisol…

Cơ chế tác dụng: làm tê liệt giun rồi thải trừ giun qua phân.

Tính chất tác dụng với cả giun đũa, giun móc và giun tóc.

Dạng thuốc viên nén: 150 mg, 50 mg, 30 mg Gói bột 30 mg.

Chông chỉ định : phụ nữ có thai và trẻ em dưới 2 tuổi.

Tác dụng phụ: buồn nôn, đau đầu, chóng mặt, rối loạn dạ dày và ruột.

NGUYÊN TẤC ĐIỂU TRI

Bệnh nhân bị nhiễm giun móc, nhưng chưa có triệu chứng thiếu máu thì dùng thuốc tẩy giun móc mà không cần truyền máu.

Mức độ

Số lượng hồng cầu

Hématocrit

Huyết cầu tố

Nhẹ Trung binh Nặng

3,1 -3,64 X 1012/lít 2,1-3 X 1012/lít Đường 2 X 1012/lít

0,31 – 0,369 lít/lít 0,21 – 0,3lít/lít Đường 0,2 lít/lít

90-110 g/lít 60 – 89 g/lít Đường 59 g/lít

Thì mức độ nhẹ chỉ dùng thuốc tẩy giun móc, mức độ trung bình dùng thuốc tẩy giun móc và có thể kết hợp truyền máu, nhưng mức độ nặng phải truyền máu trước để chống thiếu máu trước khi dùng thuốc tẩy giun móc.

Song song với thuốc tẩy giun móc cần kết hợp dùng thêm các thuốc có chất sắt, vitamin c, vitamin nhóm B để điều trị hỗ trợ. Có thể dùng viên đạm và acid folic.

Điều trị thuốc tẩy giun móc: có thể dùng một trong 3 nhóm mebendazol, albendazol hoặc levamisol. Nhưng nên dùng nhóm mebendazol hoặc albendazol vì có hiệu quả cao và ít tác dụng phụ.

Vermox 100 mg X 2 viên/ngày X 3 ngày (uống vào 3 buổi sáng sớm). Có thể dùng 6 ngày liên tiếp (cũng uống vào 6 buổi sáng). Các ngày uống thuốc Vermox không cần nhịn ăn uống kèm theo thuốc tẩy. Trong những ngày đang dùng thuốc và sau đợt dùng thuốíc 24 giờ phải kiêng rượu. Không dùng cho phụ nữ có thai và trẻ em dưới 2 tuổi.

Một tuần sau của đợt tẩy giun thì phải xét nghiệm lại phân để tìm trứng giun móc, nếu còn trứng giun móc thì tẩy lần thứ 2.

Nhóm 2 – albendazol: biệt dược Zentel.

Zentel 200 mg X 2 viên/ngày X 3 ngày (uống vào 3 buổi sáng).

Các ngày uống thuốc không nhịn ăn, không cần uống kèm theo thuốc tẩy.

Không dùng cho phụ nữ có thai và trẻ em đường 2 tuổi.

Sau 1 tuần xét nghiệm lại phân tìm trứng giun móc, nếu còn thì tẩy đợt 2.

Nhóm 3 – levamisol: Biệt dược Decaris

Viên nén 150 mg, 50 mg, 30 mg, gói bột 30 mg.

Người lớn Decaris 150 mg X 1 viền/ngày/uống 1 lần vào buổi sáng và uống 2 ngày liên tiếp (có thể uống sau bữa ăn).

Trẻ em (trên 2 tuổi): Decaris 2,5 – 3 mg/kg/ngày (uống 2 ngày). Thuốc không cần kèm theo thuốc tẩy. Sau một tuần xét nghiệm phân tìm trứng giun móc, nếu chưa sạch trứng có thể tẩy đợt 2.

Không dùng cho phụ nữ có thai và trẻ em đường 2 tuổi.

Thuốc có nhiều tác dụng phụ do đó cần thận trọng.

Chỉ định truyền máu: khi bệnh nhân có thiếu máu trung bình và thiếu máu nặng. Truyền khối hồng cầu : 250 .ml/ngày, nhỏ giọt tĩnh mạch 20 giọt/1 phút. Truyền máu cùng nhóm. Một tuần truyền từ một đến 2 lần.

Nhóm thuốc có chất sắt:

Sắt Oxalat. 0,05 X 10 viên/ngày X 4 tuần (hoặc sắt sulfat 0,2g X 6 viên/ngày X

tuần). Có thể dùng các biệt dược có chất sắt như Siderfol.

Nhóm Vitamin và thuốc bô:

Vitamin c 0,10g X 10 viên/ngày X 4 tuần có thể dùng vitamin nhóm B (vitamin Blt B6, B12).

Viện đạm X 1 – 2 viên/ngày

Acid folic 5 ig/ngày

Nhiễm giun móc sẽ dẫn đến thiếu máu nhược sắc cần chẩn đoán và điều trị sớm sẽ ngăn chặn được tình trạng thiếu máu cho bệnh nhân.

Hội Chứng Bệnh - Điều Trị Bệnh

Động tác giúp giảm di chứng ở đường hô hấp do hậu COVID 19

Avatar of Cẩm Nang Thuốc Đông Y

Về Cẩm Nang Thuốc Đông Y

Cẩm Nang Chia Sẻ Đông Y - Luôn muốn cập nhật các kiến thức về Đông Y mới nhất, hữu ích nhất đến tất cả mọi người. Phòng và Trị bệnh từ Đông Y sẽ bền hơn và có sức khỏe tốt hơn rất nhiều. Hãy cùng có một cuộc sống xanh, sống khỏe.
Xem tất cả các bài viết của Cẩm Nang Thuốc Đông Y →

Trả lời