Tên thường gọi: Còn gọi là cỏ roi ngựa, Verveine (Pháp).
Tên khoa học: Verbena ofcinalis L.
Họ khoa học: Thuộc họ cỏ roi ngựa Verbenaceae.
Người ta dùng toàn cây mã tiên thảo (Hẻba Verbenae) tươi hay sấy khô hoặc phơi khô.
Tên mã tiên do chữ mã = ngựa, tiên = roi, vì cỏ dài, thẳng, có đốt như roi ngựa, do đó mà đặt tên như vậy.
Châu Âu (Pháp) dùng với tên Verveine.
(Mô tả, hình ảnh cây mã tiên thảo, phân bố, thu hái, chế biến, thành phần hóa học, tác dụng dược lý,…)
Mô tả cây
Cây mã tiên thảo là một cây thuốc quý, là cây loại cỏ nhỏ, sống dai, cao từ 10cm đến 1m, thân có 4 cạnh. Lá mọc đối, dài 2-8cm, rộng 1-4cm, chia thùy hình lông chim, có răng, cuống lá rất ngắn hoặc không có. Hoa mọc thành bông ở ngọn, hoa nhỏ màu xanh, lưỡng tính, không đều. Hoa mọc thành chùy ở ngọn, gồm nhiều bông hình sợi, lá bắc có mũi nhọn; hoa nhỏ không cuống, màu lam; đài 5 răng, có lông; tràng có ống hình trụ, uốn cong, có lông ở họng, có 5 thùy nhỏ trải ra; nhị 4, bầu 4 ô. Quả nang có 4 nhân. Hạt không có nội nhũ.
Ra hoa từ mùa xuân tới mùa thu.
Phân bố
Loài phổ biến ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới.
Ở nước ta, cây mọc ven đường ở gần rừng hay làng bản vùng núi từ Lạng Sơn, Bắc Thái vào tới Lâm Ðồng
Bộ phận dùng:
Toàn cây – Herba Verbenae
Thu hái:
Thu hái vào mùa thu khi cây đã ra hoa và một số hoa đã bắt đầu kết quả.
Dùng tười hay phơi hoặc sấy khô.
Thành phần hoá học
Toàn cây chứa một glucozit gọi là verbenaln hay verbenalozit C17H24)10 kết tinh không màu, không mùi, vị đắng, thuỷ phân sẽ cho glucoza và verbenalola C11H14O5'
Verbenalin + H2O = verbenalola + glucoza
Ngoài ra còn có các men invectin và men emunxin. Do đó khi phơi sấy, tỷ lệ glucozit có thể giảm tới hơn 25%.
Tác dụng dược lý
Mã tiên thảo ít độc. Thheo Holste, mã tiên thảo có thể làm máu chóng đông.
Có tác dụng tiêu viêm, giảm đau, sát khuẩn (nước sắc có tác dụng ức chế tụ cầu khuẩn vàng, trực khuẩn lỵ), cầm máu, chất verbenalin trong cỏ roi ngựa có tác dụng lợi sữa (tăng tiết sữa) ở động vật đang cho con bú.
Gần đây các nhà khoa học còn phát hiện thêm tác dụng ức chế đối với vi trùng gây sốt rét.
(Tính vị, quy kinh, công dụng, liều dùng)
Tính vị
Mã tiên thảo vị đắng, tính hơi hàn
Quy kinh
Vị thuốc mã tiên thảo khi dùng quy vào kinh can và tỳ.
Công dụng
Tác dụng phá huyết, sát trùng, thông kinh. Dùng chữa bệnh lở ngứa hạ bộ, tiêu chướng. Trước đây nhân dân Châu Âu rất hay dùng vị thuốc này, coi như có khả năng chữa bách bệnh. Hiện nay chỉ còn dùng làm thuốc xoa bóp.
Nhân dân ta hay dùng cỏ roi ngựa tươi giã lấy nước uống, bã đắp lên mụn nhọt như sứng vú, hậu bối.
Còn dùng uống và rửa chữa bệnh ngứa ở hạ bộ.
Liều dùng:
Ngày dùng 6-12g khô tương ứng với 25g-50g tươi.
Chữa cảm cúm phát sốt:
Mã tiên thảo50g, Khương hoạt 25g, Thanh cao 25g; cho vào nồi đổ ngập nước, sắc lấy 2 bát con, chia thành 2 lần uống trong ngày (cũng có thể đem các vị thuốc tán nhỏ, hãm nước sôi như pha trà uống trong ngày); nếu kèm theo đau họng, thêm Cát cánh 15g cùng sắc uống. Đã thử nghiệm đối với 51 trường hợp: khỏi hoàn toàn 46, bệnh giảm 3, không có tác dụng 2 (Giang Tô nghiệm phương thảo dược tuyển biên).
Chữa họng sưng đau:
Cành và lá Cỏ roi ngựa tươi một nắm to, giã nát, vắt lấy nước cốt, hòa thêm một lượng sữa người vào, ngậm và nuốt dần từng ít một (Giang Tây Trung thảo dược học).
Chữa bệnh bạch hầu:
Dùng Cỏ roi ngựa khô 30-50g, sắc lấy khoảng 300ml nước thuố Người lớn mỗi lần uống 150ml, ngày uống 2 lần, liên tục 3-5 ngày, trẻ em 8-14 tuổi mỗi lần uống 100ml, ngày uống 2 lần, liên tục 3-5 ngày; trẻ nhỏ dưới 8 tuổi mỗi lần uống 50ml, ngày uống 2 lần, liên tục 3-5 ngày. Y dược vệ sinh khoa nghiên tư liệu 1/1972 thông báo: đã thử nghiệm điều trị 50 trường hợp, toàn bộ khỏi bệnh; thuốc viên và thuốc tiêm tác dụng kém thuốc sắc; cỏ tươi có tác dụng tốt hơn cỏ khô (Thảo mộc liệu pháp).
Tác dụng tốt với các trường hợp sốt rét:
Dùng Cỏ roi ngựa khô 30-60g, sắc nước uống. Trước và sau lúc lên cơn sốt 1-2 giờ uống 1 lần. Đã tiến hành điều trị cho 236 ca, 216 ca có kết qủa tốt. Thuốc có tác dụng ức chế đối với nguyên trùng sốt rét (malarial parasite), khiến trùng bị biến hình và chết (Thảo mộc liệu pháp).
Ăn phải cá độc sinh cổ trướng:
Cỏ roi ngựa một nắm to, sắc nước uống nhiều lần trong ngày (Tuệ Tĩnh – Nam dược thần hiệu).
Phòng viêm gan truyền nhiễm:
Dùng Cỏ roi ngựa 25g, cam thảo 5g, sắc với 150ml nước, đun nhỏ lửa đến khi cạn còn 40ml – đó là liều lượng 1 lần uống đối với người lớn, mỗi ngày uống 3 lần vào trước bữa cơm, liên tục trong 4 ngày. Trung y tạp chí 4/1960 thông báo: trong thời kỳ có dịch viêm gan truyền nhiễm, 74 người trong diện có nguy cơ bị nhiễm bệnh đã được sử dụng phương thuốc trên, theo dõi trong 4 tháng không thấy bị nhiễm bệnh. Trong khi đó, nhóm đối chứng 35 người, có 3 người bị bệnh, như vậy sơ bộ có thể thấy mã tiên thảo có tác dụng dự phòng nhất định đối với bệnh viêm gan nhiễm trùng (Thảo mộc liệu pháp).
Hoàng đản (vàng da):
Dùng rễ Cỏ roi ngựa tươi hoặc toàn cây tươi 50g, sắc lấy nước, bỏ bã, pha thêm đường, chia thành 3 phần uống trong ngày; nếu vùng gan trướng đau thêm sơn tra 15g vào cùng sắc uống (Giang Tây Thảo dược thủ sách).
Đái ra máu và dưỡng chấp, kèm theo bí đái:
Dùng Cỏ roi ngựa 60g, sắc nước, chia thành 2 phần uống trong ngày. Phúc Kiến y dược tạp chí 3/1982 thông báo: có trường hợp đái dưỡng chấp 10 năm, sau đó lại thường bị bí đái; uống thuốc trên 2 ngày thì tiểu tiện thông, sau 3 ngày không còn đái ra máu, sau bốn ngày nước tiểu hết dưỡng chấp, tiếp tục theo dõi không thấy tái phát (Thảo mộc liệu pháp).
Trĩ nội:
Dùng Cỏ roi ngựa, rau dền gai, mỗi thứ 20g, sắc nước uống thay trà trong ngày, liên tục trong nhiều ngày. Tạp chí Quảng Tây trung dược học số 2/1977 thông báo: 1 nữ bệnh nhân 26 tuổi, bị trĩ nội xuất huyết đã 11 năm, sử dụng phương thuốc này trong nửa tháng đã khỏi bệnh, 2 năm sau không thấy tái phát (Thảo mộc liệu pháp).
Viêm khoang miệng:
Dùng Cỏ roi ngựa tươi 30g, sắc nước, uống thay trà trong ngày. Sách Thảo mộc liệu pháp cho biết trường hợp 1 bé gái 4 tuổi, khoang miệng bị viêm đã 4 tháng, nhiều điểm bị mưng mủ, chân răng hay chảy máu, miệng hôi, lưỡi đỏ; đã điều trị bằng kết hợp với vitamin B2 và vitamin C nhưng không có kết quả. Dùng phương thuốc này trong 5 ngày bệnh đã khỏi, theo dõi một năm sau không thấy tái phát.
Điều trị bệnh cổ chướng:
Lấy cỏ roi ngựa giã nát, nấu với nước uống khi còn nóng.
Hỗ trợ trị họng sưng đau:
Dùng một nắm to cành và lá Cỏ roi ngựa tươi, giã nát, vắt lấy nước cốt, hòa vào một lượng sữa người vào, ngậm từng ít một và nuốt từ từ xuống cỏ họng.
Điều trị bệnh bạch hầu:
Dùng 30-50g Cỏ roi ngựa khô, sắc lấy khoảng 300ml nước thuốc. Người lớn uống mỗi lần 150ml, ngày uống 2 lần, uống liên tục 3-5 ngày.
+ Trẻ em từ 8-14 tuổi uống mỗi lần 100ml, ngày uống 2 lần, uống liên tục trong 3-5 ngày.
+ Trẻ nhỏ dưới 8 tuổi uống mỗi lần 50ml, ngày uống 2 lần, uống liên tục trong 3-5 ngày.
Bí đái, đái ra máu và dưỡng chất:
Dùng 60g Cỏ roi ngựa sắc nước, chia thành 2 lần uống trong ngày.
Điều trị kinh nguyệt không đều:
Dùng 40g Cỏ roi ngựa, 20g ích mẫu, 10g cỏ tháp bút, 25g ngải cứu. Tất cả đem sắc với nước uống ngày 2 lần. Uống trước khi hành kinh 10 ngày.
Điều trị đau bụng kinh:
30g Cỏ roi ngựa, 15g sinh địa hoàng, 15g huyền sâm, 15g bạch thược, 15g xích thược, 15g nữ trinh tử, 15g địa cốt bì, 12g cỏ nhọ nồi, 15g xuyên luyện tử, 12g mẫu đơn bì, 5g uất kim. Sắc uống mỗi ngày một thang, uống liên tục trong 6 ngày trước khi hành kinh, một liệu trình uống là 2 tháng.
Trường hợp chỉ bị đau nhẹ thì dùng 30g Cỏ roi ngựa với 30g ích mẫu thảo. Sắc uống 3 thang trước khi hành kinh sẽ thấy hiệu quả rõ rệt.
Trước thực trạng thuốc đông dược kém chất lượng, nguồn gốc không rõ ràng,… xuất hiện tràn lan trên thị trường, làm ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị cũng như ảnh hưởng tới sức khỏe của bệnh nhân. Việc lựa chọn những địa chỉ uy tín để mua thuốc đông dược là rất quan trọng và cần thiết. Vậy khách hàng có thể mua vị thuốc Cây mã tiên thảo ở đâu?
Cây mã tiên thảo là vị thuốc nam quý, được sử dụng rộng rãi trong YHCT. Hiện tại hầu hết các cửa hàng thuốc đông dược, phòng khám đông y, phòng chẩn trị YHCT… đều có bán vị thuốc này. Tuy nhiên người mua nên chọn những địa chỉ có uy tín, đảm bảo chất lượng, có giấy phép hoạt động để mua được vị thuốc đạt chất lượng.
Với mong muốn bệnh nhân được sử dụng những loại dược liệu đúng, chất lượng tốt, phòng khám Đông y Nguyễn Hữu Toàn không chỉ là đia chỉ khám chữa bệnh tin cậy, uy tín chất lượng mà còn cung cấp cho khách hàng những vị thuốc đông y (thuốc nam, thuốc bắc) đúng, chuẩn, đạt chất lượng cao. Các vị thuốc có trong tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam đều được nghành y tế kiểm nghiệm đạt chất lượng tiêu chuẩn.
Vị thuốc Cây mã tiên thảo được bán tại Phòng khám là thuốc đã được bào chế theo
Giá bán vị thuốc Cây mã tiên thảo tại Phòng khám Đông y Nguyễn Hữu Toàn:
Tùy theo thời điểm giá bán có thể thay đổi.
+ Khách hàng có thể mua trực tiếp tại địa chỉ phòng khám:
Tag: cay cay ma tien thao, vi thuoc cay ma tien thao, cong dung cay ma tien thao, Hinh anh cay cay ma tien thao, Tac dung cay ma tien thao, Thuoc nam
baithuocnambacviet.com Tổng hợp
*************************
