1. KINH GIỚI TỬ TÔ THANG

BÀI THUỐC TRỊ CHỨNG CẢM SỐT, SỐTCAO

Kinh giới	4g
Tử tô	4g
Tang bạch bì	4g
Cam thảo đất	4g
Cây Chỉ thiên	4g
Trần bì	2g
Gừng tươi	1 lát
Hành	1 củ

Chủ trị:

Trẻ em mắc cảm mạo phong hàn: Má sốt, hơi sợ lạnh, không có mồ hôi, hắt hơi sổ mũi, chảy nước trong, ho, chỉ tay của trẻ nổi hồng, rêu lưỡi trắng mỏng, tiểu tiện trong.

Cách dùng, liều lượng:

Các vị cho vào 200ml nước, đun sôi, để nguội vừachắt ra, chia uống làm 3 lần, uống xong ủ ấm bệnh nhi cho ra mồ hôi.

Cát căn80g

Hoạt thạch40g

Cam thảo12g

Chủ trị:

Trẻ em bị cảm sốt thuộc thực chứng, thực nhiệt: Bệnh mới mắctrẻ vốn khoẻ, hổ khẩu và chỉ tay màu tía, mạch sác có lực, rêu lưỡi trẳng dày khô, hoặc giữa lưỡi hơi vàng, đầu lưỡi gai đỏ, tiếng khóc vang, sắc mặt đỏ, hơi thở nóng…

Cách dùng, liều lượng:

Ba vị sấy khô tán bột mịn, luyện với hồ làm hoàn bằng hạt đậu xanh.

Trẻ em 3-11 tháng mỗi lần uống 1 – 2g

1 – 3 tuổi mỗi lần uống 2 – 4g.

Ngày uống 2-4 lần.

Tuỳ chứng mà uống với các thang sau:

-Nếu cảm sốt nóng có mồ hôi, mặt đỏ, khát nước thì cho trẻ uống thuốc với nước chín ấm.

-Nếu sốt nóng, ho khan thi cho trẻ uống thuốc vài nước sắc rau Má tươi làm thang.

-Nếu sốt nóng kèm khát, ra mồ hôi, trằn trọc không ngủ được thì cho trẻ uống thuốc với nước sắc lá Tre làm thang,

-Nếu sốt nóng, ho kèm theo ngạt mũi, sổ mũi, nhức đầu, thì cho trẻ uống thuốc với nước sắc Bạc hà, Kinh giới làm thang.

-Nếu bệnh nhi ân vào lập tức mửa ra, tiểu tiện ít, vàng đỏ hoặc ỉa phân hoa cà hoa cải, mùi chua, ỉa ra hơi có gợn phân, bụng hay sôi réo mạnh, tiểu tiện đỏ ít (thể nhiệt tích) thì cho trẻ uống thuốc với nước sắc:

Râu ngô4g

Bông mã đề (hoa)2 bông

Búp chè tươi 20 ngọn

Nếu uống với thang như vậy mà mửa hoặc iả vẫn chưa cầm thì cho thêm: tổ Tò vò nung đỏ để nguội một cái cùng sắc với: Râu ngô, Bông mã để, Búp chẽ tươi lãm tnang.

Kiêng ky:

-Trong thài gian uống thuốc chữa bệnh nên cho trẻ bú và ăn cháo.

-Không nên cho ăn cơm, các loại trái cây, bánh kẹo, các chất béo nhờn.

Bột Hoạt thạch6 phần

Bột Cam thảo1 phần

Chủ trị:

Sốt trẻ em, tiểu tiện khó khăn, nước tiểu đỏ, khát..

Cách dùng, liều lượng:

Trộn đều hai vị thuốc trên, mỗi lần cho trẻ uống 2 – 4g tuỳ theo tuổi, ngày uống 1 – 2 lần.

Tuỳ theo nguyên nhân phát sinh bệnh mà bổ vị làm thang như sau:

-Nếu sốt nóng do cảm nắng dùng:

Lá Hương nhu tươi 3 ngọn

Đun nước làm thang uống với bột Lục nhất.

-Nếu do phong nhiệt gây sốt nóng cổ, sợ gió, khát nước, dùng:

Kinh giới tươi6 – 8 ngọn

Bạc hà tươi3 ngọn

Đun nước làm thang uống với bột Lục nhất.

-Nếu sốt nóng do nhiệt thử, nhiệt tà gây khát nước, tiểu tiện không thông, nước tiểu ít, đỏ dùng:

Cát căn6g

Bông mã đề 3 bóng

Đun nước làm thang uống với bột Lục nhất.

Thạch cao (nướng chín) 30g

Thương truật (tẩm nước gạo sao vàng) 20g

Tri mẫu (sao qua) 10g

Sa tiền (dùng bông sao qua) 15g

Chủ trị:

Trẻ em bị cảm nắng (cảm thử) kết hợp lẫn nội thương ẩm thực phát sinh thổ tả dữ dội, mình nóng, khát nước, vật vã, đổ mồ hòi, càng khát càng uống, càng uống thổ tả càng nhiều, uống thuốc gì vào cũng nôn vọt ra ngay (đông y gọi lá bạo thổ bạo tả).

Cách dùng, liều lượng:

Các vị sao chế xong tán bột mịn.

Trước hết lấy khoảng 10g bột thuốc hoà vào nước sôi, quấy đều, dùng bông sạch thấm nước thuóc, cho bệnh nhi ngậm nuốt dần dần từng ít một, làm nhiều lần như vậy cho đến khi bênh nhi không nôn mửa nữa thì hoà bột thuốc với nước sôi cho uống từng it một, 10 – 15 phút cho uống một lần đến khi khỏi.

Chú ý:

-Trường hợp bệnh nhi đi tả hoặc thổ tả dữ dội như trèn hoặc cỏ đau bụng mà bệnh thuộc hàn do trúng hàn, cảm hàn, chân tay lạnh, không khát nước thì sắc uống thang sau:

Ngô thù4g

Đinh hương2g

Nhân sâm hoăc cát lâm sâm 10g

Bạch truật10g

Can khương10g

-Trường hợp bệnh nhi chân tay lạnh giá, sắc xanh là chứng dương thoát, bệnh cất nguy cấp dùng ngay thang sau,sắc uống:

Ngô thù4g

Đinh hương2g

Nhân sâm10g

Bạch truật10g

Can khương10g

Phụ tử chế3g

5. HOÀNG CẦM CAM THẢO THANG

Hoàng cầm4g

Cam thảo4g

Chủ trị:

Trẻ em phát sốt cao.

Cách dùng, liều lượng:

Các vị cho vào 150ml nước sắc lấy 50ml nước thuốc uống.

Trẻ em:1 – 3 tuổi chia uống 3 – 4 lần.

2- 5 tuổi tăng lượng thuốc gấp đôi. Ngày uống 1 thang

Chú ý gia giảm:

-Nếu có kèm phong: Chân tay giật nhẹ hoặc giật mình luôn gia thêm:

Câu đằng8g

– Nếu có đờm, trong cổ khò khè gia thêm:

Trần bì2g

-Nếu sốt cao thỉnh thoảng thét lên, mắt trợn trạc gia thêm:

Trúc nhự4g

-Nếu thấy trẻ như sợ sệt gia thêm:

Hoàng liên2g

-Nếu trẻ sốt cao, tay chânco giật (nhiệt cực sinh kinh) gia thêm:

Phòng phong4g

Kinh giới2g

Liên kiểu2g

Câu đằng8g

Khi cho trẻ uống thuốc thì hoà thêm nước tiểu trẻ em (lượng nước tiểu bằng lượng thuốc) vào thuốc cho uống.

Cát căn	150g
Địa cốt bì	150g
Sài hồ	150g
Mạch môn	100g
Hoè hoa	100g
Huyền sâm	100g
Hoàng đằng	50g
Thán khương	50g
Cam thảo	50g

Chủ trị:

Trẻ em sốt do âm hư kéo dài, thưỡng sốt về chiều hoặc tối, háo khát, môi đỏ, miệng khô; hoặc chứng hư nhiệt do viêm não hoặc các bệnh do siêu vi khuẩn, ỉa chẩy mùa đông mùi phân thối khẳn, biếng ăn, trằn trọc, người sức tực giảm sút.

Cách dùng, liều lượng:

Các vị sao sấy giòn, tán bột mịn.

Trẻ em: Dưới 1 tuổi ngày uống 5 – 10g.

1-4 tuổi ngày uống 10 – 15g.

4 – 8 tuổi ngày uống 15 – 20g.

Hãm thuốc trong nước sôi 10 – 15 phút gạn nước thuốc trong uổng, hoặc quấy đều uống cả bã.

Kiêng ky.:

Bệnh nhi không táo, không khát không nên dùng.

Lá Huệ hoa trắng.tươi 30g

Chủ trị:

Trẻ em nóng sốt thuộc thể thực nhiệt: Mặt đỏ, mắt đỏ, thở mạnh, miệng khô khát nước, tiểu tiện đỏ gắt, đại tiện táo bón, ngũ tâm phiền nhiệt, ngày đêm khóc khan, hâm hấp sốt.

Cách dùng, liều lượng:

Lá Huệ hoa trắng (hoa Huệ) rửa sạch, thái nhỏ, giã nát thêm một ít nước chín trộn đều, vẳt (ép) lấy nước, chia uống 2 lần trong ngày.

Bã đắp lên ngực và xoa khắp người bệnh nhi.

Ngày uống xoa 1 – 2 lần.

Lá Mắc cỡ (Trinh nữ) 3g

Cỏ Màn chầu2g

Cam thảo0,5g

Lá Bạc hà1g

Gừng tươi1 lát

Chủ trị:

Trẻ em nóng sốt thuộc thể hư nhiệt: Mặt trắng, mắt xanh, tàm thẩn hoảng hốt, uể oải, miệng hơi thỏ lạnh, đại tiện ít, tiểu tiên nhiếu, ban đêm ra mồ hôi trộm,

Cách dùng, liều lượng:

Các vị cho vào 150ml nước, sắc lấy 30ml,chia uống 2 lẩn trong ngày.

Ngày uống 1 thang, uống luôn 3 ngày.

Hoạt thạch6 phần

Cam thảo1 phần

Chủ trị:

Trẻ em cảm mạo: nóng nhiều khát nước

Cách dùng, liều lượng:

Các vị tán bột mịn.

Mỗi lần uống 1/2 thìa cà phê. Hoà bột vào nước sôi hãm trong 15 phút, lắng gạn lấy nước trong cho trẻ uống.

Ngày uống 1 – 2 Lần.

Sa sâm	2g
Phục linh	19
Bạch truật	1g
Cam thảo	10
Bản hạ chế (sao)	1g
Trần bì	10

Chủ trị:

Trẻ em cảm mạo: Nóng lạnh nhiều lâu ngày không dứt.

Cách dùng, liều lượng:

Các vị cho vào 100ml nước, sắc lấy 30ml,chia uống 2 lẩn trong ngày.

Ngày uống 1 thang.

11. LỤC VỊ THANG GIA GIẢM

Thục địa2g

Đan bì2g

Phục linh1g

Hoài sơn1g

Trạch tả1g

Ngô thù du (Ngô vu) 0,5g

Cam thảo1g

Sinh khương1 lát

Chủ trị:

Trẻ em cảm mạo: Nóng lạnh nhiều lâu ngày không dứt.

Cách dùng, liều lượng:

Các vị cho vào 100ml nước, sắc lấy 30ml nước thuốc, chia uống 2 lần trong ngày.

Ngày uống 1 thang.

Sa sâm1g

Phục linh1g

Bạch truật1g

Thảo quả1trái

Trần bì1g

Rau má3g

Cỏ mực3g

Cỏ màn chầu3g

Thạch xương bồ0.5g

Cam thảo nam3g

Chủ trị:

Trẻ em sốt rét cơn

Cách dùng, liều lượng:

Các vị cho vào 200ml nước, sắc lấy 50ml chia uống 2 lần trong ngày.

Ngày uống 1 thang

Chi tử	12g
Đạm đậu sị	12g
Ngưu bàng	5g
Bạc hà	5g
Thiên hoa phấn	5g
Hoàng cầm	5g

Chủ trị:

Trẻ em sốt cao, lưỡi đỏ, đau nhói lổng ngực, khát, hồi hộp vật vã, nằm ngủ khỏng yên, tinh thần hôn mê, nói nhảm.

Cách dùng, liều lượng:

Các vị cho vào 400ml nước, sắc lấy 100ml nước thuốc, chia uống mỗi lẩn 10ml, cách 1 giờ cho uống 1 lần.

Ngày uống 1 thang.

Hoàng liên	16g
Hoàng cầm	16g
A giao	12g
Bạch thược	12g
Hạn liên thảo	12g

Chủ trị:

Trẻ em thường sốt cao vào buổi trưa, táo bón, môi khô, khát nước chảy máu cam hoặc chảy máu dưới da, chảy máu giác mạc, mạch nhanh (táo chứng).

Cách dùng, liều lượng:

A giao để riêng.

Các vị còn lại cho vào 600ml nước, sắc lấy 200ml nước thuốc, cho A giao vào đun quấy tan chia uống mỗi lần 30 – 40ml, cách 2 giờ uống 1 lần.

Ngày uống 1 thang.

Sài hồ	I2g
Hoàng cẩm	12g
Huyền sâm	12g
Phòng đảng sâm	16g
Cỏ Mực	12g
Cam thảo	4g

Chủ trị:

Trẻ em sốt, mặt đỏ, lòng bàn tay bàn chân nóng, miệng khô lưỡi đỏ, tiểu tiện đỏ ít, tâm phiền (chứng nhiệt do tắn địch khô, thận thuỷ suy).

Cách dùng, liều lượng:

Các vị cho vào 600ml nước thuốc, sắc lấy 200ml nước thuốc, chia uống 3-4 lần trong ngày.

Ngày uống 1 thang.

Lá Chàm mèo (khô) 10g

Chủ tri:

Trẻ em sốt cao, miệng khát, khó chịu, viêm họng.

Cách dùng, liều luụng:

Lá Chàm mèo cho vào 150ml nước, sắc lấy 80ml nưác thuốc chia uống 2 lần trong ngày. Khi uống hoà thêm chút đường cho dễ uống.

Ngày uống 1 thang.

Thanh cao	10g
Liên kiều	10g
Bạch biển đậu	10g
Phục linh	10g
Hoạt thạch	5g
Cam thảo	5g

Chủ trị:

Mùa hè trẻ em say nắng, sốt nóng (cảm thử). Cách dùng, liều lượng:

Các vị cho vào 600ml nước, sắc lấy 300ml nước thuốc, chia uống 3-4 lẩn.

Thạch cao 15g

Mã đề tươi15g

Chủ trị:

Trẻ em say nắng, nóng khát.

Cách dùng, liều lượng:

Cảc vị cho vào 300ml nước sắc lấy 150ml chia uống 2 – 3 lần trong ngày.

Ngày uống 1 thang.

19. NGÂN KIỀU TÁN

Kim ngân hoa 4g

Liên kiều4g

Ngưu bàngtử3g

Bạc hà3g

Cát cánh	3g
Đậu sị	2g
Trúc diệp	2g
Kinh giới	2g
Cam thảo	2g

Trẻ em mắc bệnh truyến nhiễm giai đoạn đẩu (ôn bệnh thời kỳ sơ khởi): Phát sốt không có mồ hôi hoặc mồ hôi ra ít, hơi sợ gió, sợ lạnh, đau đầu, khát, ho đau họng, đầu lưõi đỏ, rêu lưỡi trắng hoặc hơi vàng, mạch phù sác.

Cách dùng, liều lượng:

Các vị cho vào 300ml nước, sắc lấy 100ml nước thuốc chia uống 2 – 3 lần trong ngày.

Ngày uống 1 thang.

Chú ý gia giảm:

– Nếu bệnh nhi có chảy máu cam thì bỏ kinh giới, đậu sị gia thêm:

Sinh địa6g

Đan bi4g

hoặc:

Bạch mao căn6g

Trắc bách diệp4g

-Nếu bệnh nhi khát nhiều gia thêm:

Thiên hoa phấn6g

-Nếu bệnh nhi họng sưng đau gia thêm:

Huyền sâm4g

– Nếu bệnh nhi ho nhiều gia thêm:

Hạnh nhân4g

– Nếu bệnh nhi sốt hao tổn âm gia thêm:

Sinh địa6g

Mạch môn4g

– Nếu bệnh nhi sốt nóng nhiều nước tiểu ít gia thêm:

Chi tử Tri mẫu Hoàng bá Sinh địa Mạch môn

Đình lịch tử2g

Hắc sửu6g

Diêm tiêu2g

Đại hồi4g

Quế 4g

Chủ trị:

Trẻ em phù thũng giai đoạn 2: Bệnh dai dăng lâu ngày không khỏi, bệnh tình iuôn luôn biến đổi không cố định: Khi thũng cục bộ, khi toàn thân, khi nặng khi nhẹ, lượng nước tiểu rất ít khi trắng khi vàng; khi ăn uống tốt khi không ăn được; rêu lưỡi trắng mỏng; mạch huyền nhu hoặc huyền sác.

Cách dùng, liều lượng:

Các vị phơi sấy khô tán bột mịn chia uống 2 lần trong ngày.

Chú ý:

Sau khi bệnh nhi hết phù dùng thêm bài sau uống xen kẽ với bột trục thuỷ phân lợi (Bài 253).

Ý đĩ (sao vàng)30g

Hoài sơn (sao chín)20g

Biển đậu (sao chín) 20g

Xích tiểu đậu (sao chín)20a

Bông mã đề (hoa)12g

Can khương12g

Đại hồi12g

Đăng tâm4g

Nhục quế6g

Các vị cho vào 800ml nước, sác lấy 200ml nước thuốc, chia uống 3 lần trong ngày trước khi ăn và trước khi đi ngủ.

Ngày uống 1 thang.

Kiêng ky.:

Kiêng ăn mặn.