Bài thuốc ĐẠI HOÀNG MẪU ĐƠN BÌ THANG
Nguyên bản bài thuốc
(DAI O BO TAN PI TO)
Thành phần và phân lượng: Đại hoàng 1-2g, Mẫu đơn bì 4g, Đào nhân 4g, Mang tiêu 4g, Đông qua tử 4-6g.
Cách dùng và lượng dùng: Thang.
Công dụng: Dùng trị các chứng kinh nguyệt bất thường, kinh nguyệt khó khǎn, bí đại tiện và bệnh trĩ ở những người có thể lực tương đối khá, đau bụng dưới và hay bí đại tiện.
Giải thích:
Theo sách Kim quỹ yếu lược: Bài thuốc này còn có tên gọi khác là Đại hoàng mẫu đơn thang.
Theo Chẩn liệu y điển: Đây là một bài thuốc loại trừ ứ huyết, có thể dùng cho những người thể lực khá tốt, có các chứng bệnh giống với bài Đào hạch thừa khí thang nhưng bệnh trạng ít cấp bách, những người có chứng bệnh giống như trong bài Quế chi phục linh hoàn, nhưng thực chứng hơn ở bài Quế chi phục linh hoàn mà lại bị bí đại tiện.
Nếu khám bụng thì phần bụng dưới có vật chướng, đau dội và bí đại tiện. Những hiện tượng này thường xuất hiện ở bụng dưới phía tay phải, nhưng cũng không nhất thiết như vậy. Bài thuốc này được dùng để chữa viêm ruột thừa, nhưng trong trường hợp đau chỉ tập trung ở phần manh tràng, người bị sốt, miệng khát, bí đại tiện, mạch trì khẩn. Nếu mạch hồng sác thì đó là triệu chứng báo hiệu đang bị lên mủ, bài thuốc này không có tác dụng.
Bài thuốc này phần nhiều được dùng để trị các chứng viêm ở nửa thân bên dưới, và ngoài trị viêm ruột thừa, bài thuốc này còn được dùng để chữa viêm vùng quanh hậu môn, viêm ruột kết, viêm trực tràng, lị, trĩ, viêm tử cung và phần phụ, viêm tuyến sữa, sốt và các bệnh sau đẻ, viêm phúc mạc vùng xương chậu, sưng bạch hạch (bubo), lậu, viêm tiền liệt tuyến, viêm mào tinh hoàn do lậu, viêm bể thận, sỏi niệu đạo, viêm bàng quang v.v…
Nếu uống thuốc này mà lại đau thêm, bọc nước và cục cứng tǎng thêm và bụng càng đầy trướng hơn thì phải tính tới bài thuốc khác. Có thể phải chuyển sang dùng bài ý dĩ phụ tử bại tương tán, Tràng ung thang.
Lưu ý khi dùng thuốc:
- Khi dùng cần phải chọn lựa loại thuốc tốt bài thuốc mới có hiệu quả
- Vị thuốc Đơn bì kỵ thai khi dùng cần chú ý
- Vị thuốc Đào nhân hoạt huyết kỵ thai, có thai dùng thận trọng
- Đại Hoàng là thuốc hạ mạnh, kỵ thai, phụ nữ có thai không nên dùng
- Đang tiếp tục cập nhật
