Tên thường gọi: Còn gọi là con Dế đũi, Thổ cẩu, Lâu cô.
Tên khoa học: Gryllotalpa unispinalpa Sauss-Gryllotalpa formosana.
Họ khoa học: Thuộc họ Dế Gryllotalpidae.
(Mô tả, hình ảnh con dế, phân bố, chế biến, thành phần hóa học, tác dụng dược lý…)
Mô tả:
Dế, có loài chỉ nhỏ chừng 0,6 cm (Dế cơm) và có loài lớn đến 5 cm (Dế than, Dế chó), tất cả đều có đôi chân sau (hay càng) lớn được cấu tạo để có thể nhảy xa và đa số có thể phát ra tiếng kêu bằng cách cọ phần cứng của một cánh vào phần cuối có răng của cánh thứ nhì.
Dế thuộc loại ăn tạp, chúng ăn các vật hữu cơ, những cây cỏ non, gặm rễ cây nhỏ, ăn các phần cây non của cây, gây phá hoại cho rau, cây lương thực… và ăn thịt cả dế chết khi không còn nguồn thực phẩm khác. Dế giao phối vào cuối mùa hè, và đẻ trứng vào mùa thu. Trứng nở vào mùa xuân, và dế mái có thể đẻ đến trên 200 trứng. Loài dế nhà Acheta domestica có khả năng đẻ trứng quanh năm và đẻ mỗi tháng đến 2 lần.
Đời sống của dế, tùy loài có thể chỉ kéo dài vài tuần như Acheta và có thể đến 2 năm như dế nhũi. Họ Dế Gryllidae còn được chia thêm thành nhiều họ phụ, trong đó quan trọng nhất là họ Gryllinae. Gryllus là loài được nghiên cứu nhiều nhất tại Bắc Mỹ.
Ngoài con dế dũi nói trên, ta còn dùng cả con dế mèn hay tất suất hay súc chức Gryllodesberthellu Sauss, cùng họ.
Phân bố
Dế sống ở đồng ruộng, bãi cỏ ở đâu cũng có.
Bào chế:
Để làm thuốc, người ta bắt các con dế, kể cả dế dũi hoặc dế mèn, trước hết cho vào dụng cụ như giỏ tre, đậy kín hom, rồi ngâm vào chậu nước, vừa ngâm vừa xóc cho sạch đất cát, cũng có thể cho dế vào cái thùng có nước, đậy nắp, dùng que quấy đảo cho sạch đất cát, tạp bẩn. Sau khi rửa sạch, dế được ngắt bỏ chân, cánh, ngắt đầu, rút ruột, rồi đem sấy cho khô, cần nâng nhiệt độ sấy lên 50-60o C, ngay từ đầu để dế không bị thiu ôi, sau đó nâng từ từ nhiệt độ lên cao hơn cho đến khi dế khô giòn, bên ngoài có mầu vàng, mùi thơm, vị béo ngậy, là được.
Bảo quản
Sau khi sấy, lấy dế ra để nguội rồi bảo quản trong các lọ thủy tinh hoặc lọ nhựa khô, đậy kín, để nơi cao ráo, thoáng gió, thường xuyên kiểm tra để phát hiện sâu mọt phá hoại. Khi dùng có thể đem tán thành bột mịn. Đôi khi dùng với lượng ít, người ta chỉ cần chế dế bằng cách nướng trên các mảnh ngói sạch, có lót muối.
Thành phần hóa học:
Thành phần acid béo trong toàn thân dế (Acheta domesticus) tính theo tỷ lệ % trong acid béo tổng cộng: acid béo bão hòa (SFA): palmitic acid (27,9); stearic acid (5,8); acid béo chưa bão hòa (PUFA): oleic acid (18:1) (29%), linoleic acid (18:2): 2,1% (The Food Insects Newsletter Vol IV, No 1, March 1991).
Lượng chitin trong Dế chiếm khoảng 8,7% toàn trọng lượng thân và chitin của dế có phẩm chất tốt hơn chitin của Tôm và Cua. Tỷ lệ các acid amin căn bản trong chất đạm của Dế (Gryllus testaneceus): lysin (4,79%), methionin (1,93%), cystein (1,01%).
Tính vị
Theo đông y, Dế dũi có vị mặn, tính lạnh có độc, dế mèn có vị cay, mặn tính lạnh có độc, Dế mèn có vị cay, mặn tính ôn có độc
Quy kinh
Vào 3 kinh bàng quang, đại trường và tiểu trường.
Tác dụng
Có tác dụng lợi tiểu tiện chữa thủy thũng, còn có tác dụng thông đại tiện, chữa khó đẻ.
Liều dùng
Ngày dùng 3-5g dưới hình thức thuốc sắc hay sao vàng tán nhỏ mà dùng.
Tiểu tiện bí, nước tiểu ít:
Dùng dế và bột cam thảo, đồng lượng, mỗi lần uống 2 – 6g, ngày 2 – 3 lần, trước khi ăn. Nếu không có bột dế chế sẵn, có thể lấy khoảng 20 – 30 con dế, rửa sạch, bỏ chân, cánh, ngắt đầu, rút ruột, sao nhỏ lửa tới khi khô giòn, vàng đều, nghiền mịn. Mặt khác dùng bột cam thảo, đồng lượng, trộn đều uống với nước ấm. Ngày 2 lần.
Trường hợp người già tiểu tiện khó khăn:
Dế mèn 4 con, dế dũi 4 con. Nếu không có đủ hai loại dế thì dùng 8 con, một loại cũng được. Đem ngắt bỏ chân cánh, bỏ đầu, rút ruột, cùng với 3g cam thảo, sắc với 300ml nước, còn khoảng 150 ml, chia 3 lần uống trong ngày.
Trị sỏi bàng quang:
Kim tiền thảo 40g, xa tiền thảo 40g, ngư tinh thảo 40g, dế mèn hoặc dế dũi 5 con. Trước hết đem các con dế rửa sạch đất cát, ngắt bỏ chân, cánh, ngắt đầu, rút ruột, rồi đem các con dế đặt trên mảnh ngói mới, hoặc mảnh bát sạch đã có sẵn một ít muối ăn. Đặt mảnh ngói lên mặt bếp than hồng, đến khi các con dế bị cháy, hết khói, là được. Lấy ra, để nguội, bỏ hết muối, nghiền các con dế thành bột mịn. Mặt khác đem sắc ba loại dược liệu trên, lấy nước chia làm 2 lần để uống trong ngày với bột dế. Có thể uống liền vài tuần lễ.
Chữa nấc
Dế mèn 7 con, sữa bò 10ml. Dế mèn sấy khô, tán bột, dùng sữa bò luyện viên bằng hạt ngô; cho bệnh nhân ngày uống 3 lần, mỗi lần 5 viên.
Trị chứng “lậu ké đau buốt” (chứng có sỏi trong đường niệu):
Dế dũi 7 con, muối ăn 40g. Cho muối vào miếng ngói sạch rồi đặt các con dế đã sơ chế như trên vào chính giữa khối muối, đặt trên bếp lò, sấy khô. Lấy dế ra, bỏ hết muối, nghiền thành bột mịn, uống với rượu hoặc nước ấm, mỗi lần 4g, vào lúc đói. Uống vài tuần liền.
Trị chứng viêm bàng quang:
Dế 4 con (đã sơ chế như trên), lá sen tươi 2 lá. Uống dưới dạng nước sắc. Ngày một thang, uống liền 1 tuần.
Chữa đau nhức mình mẩy
Dế dũi (bỏ chân, càng, đầu râu), sa nhân (bỏ vỏ ngoài), lượng hai vị bằng nhau, phơi khô, sao vàng tán nhỏ, rây bột mịn. Ngày uống hai lần, mỗi lần 2 – 3g với rượu.
Trước thực trạng thuốc đông dược kém chất lượng, nguồn gốc không rõ ràng,… xuất hiện tràn lan trên thị trường, làm ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị cũng như ảnh hưởng tới sức khỏe của bệnh nhân. Việc lựa chọn những địa chỉ uy tín để mua thuốc đông dược là rất quan trọng và cần thiết. Vậy khách hàng có thể mua vị thuốc Dế ở đâu?
Dế là vị thuốc nam quý, được sử dụng rộng rãi trong YHCT. Hiện tại hầu hết các cửa hàng thuốc đông dược, phòng khám đông y, phòng chẩn trị YHCT… đều có bán vị thuốc này. Tuy nhiên người mua nên chọn những địa chỉ có uy tín, đảm bảo chất lượng, có giấy phép hoạt động để mua được vị thuốc đạt chất lượng.
Với mong muốn bệnh nhân được sử dụng những loại dược liệu đúng, chất lượng tốt, phòng khám Đông y Nguyễn Hữu Toàn không chỉ là đia chỉ khám chữa bệnh tin cậy, uy tín chất lượng mà còn cung cấp cho khách hàng những vị thuốc đông y (thuốc nam, thuốc bắc) đúng, chuẩn, đạt chất lượng cao. Các vị thuốc có trong tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam đều được nghành y tế kiểm nghiệm đạt chất lượng tiêu chuẩn.
Vị thuốc Dế được bán tại Phòng khám là thuốc đã được bào chế theo
Giá bán vị thuốc Dế tại Phòng khám Đông y Nguyễn Hữu Toàn:
Tùy theo thời điểm giá bán có thể thay đổi.
+ Khách hàng có thể mua trực tiếp tại địa chỉ phòng khám:
Tag: cay de, vi thuoc de, cong dung de, Hinh anh cay de, Tac dung de, Thuoc nam
baithuocnambacviet.com Tổng hợp
*************************
